Organizasyonların yönetim kurulu, yöneticileri ve çalışanları tarafından yönlendirilen, operasyonların etkinliğin ve verimliliğin, mali raporlama sisteminin güvenilirliği ile yasa ve düzenlemelere uygunluğun elde edilmesinde gereken makul güvenceyi sağlamak için tasarlanan bir süreçtir." şeklinde tanımlanmaktadır. İç kontroller, esas itibariyle, bir kurumda riskleri azaltmaya yönelik işlev gösteren uygulama, prosedür, politika, süreç, sistem ve eylemlerdir.
İç kontrol sistemi ise, kurum genelinde amaç ve hedeflerin gerçekleştirilmesi için tesis edilen, tüm bu kontrolleri de kapsayan, ancak yönetim ve organizasyon, risk değerlendirmesi, iletişim, bilgi sistemleri ve iç denetimi de kapsayan bir yönetim aracı, üst düzey bir yönetsel kontrol mekanizmasıdır. İç kontrolleri belirli bir sistematik çerçevesine oturtur ve kurum iş süreçlerinin riske duyarlı olarak yönetimini sağlar İyi bir iç kontrol sistemi şirketin işlem ve kayıtlarının doğruluğu üzerinde makul bir güvence sağlar. Çünkü iyi bir iç kontrol sisteminde kontroller süreç ve faaliyetlerin üzerine değil içerisine yerleştirilir. Böylelikle, şirketin tüm süreçleri riske karşı önlem ve tedbirlerle donanmış, şirketi koruyan bir yapı haline dönüşmüş olur.
Etkinlik ve verimlilik, işletme açısından büyük önem taşımaktadır. Günümüz iş dünyasında hızla değişen çevresel unsurlar ve artan rekabet karşısında verimliliklerini artırmak veya verimsizliklerini azaltmak sayesinde ayakta kalıp, sürdürülebilir bir karlılığa sahip olabilmektedirler.
Tam bu noktada, kurumsal faaliyetlerde verimliliği destekleyen ve sürdürülmesine yardımcı olan veya verimsizlik yaratan koşulları tespit edip, ortadan kaldıran kurumsal mekanizmaların önemi ortaya çıkmaktadır. Faaliyetlerde verimliliğin artırılması veya verimsizliklerin azaltılmasına yardımcı olan kurumsal araçların başında “iç kontrol sistemleri” gelmektedir.
Verimliliği artırma noktasında yürütülen pek çok çalışmanın, aslında sağlıklı bir iç kontrol sistemi oluşturularak, sistematik hale getirilmesi mümkündür. Verimlilik artışı esas olarak kaynakların daha etkin kullanımı, planlama ve kontrol fonksiyonlarının iyileştirilmesi, süreçlerin daha iyi tasarlanması, yetkin insan kaynağı kullanımı, yeni iş metotları geliştirilmesi ve maliyet etkin otomasyonlar ve çıktıların etkililiğinin artırılması ile sağlanabilmektedir. Bu hususlara ek olarak yeni ve modern teknolojik yatırımlarla birim zaman içindeki üretim miktarı arttırılabilir. Tüm bu noktalarda, iç kontrol sistemleri yukarıda belirtilen çalışma ve çabaları sistematik ve disiplinli bir çerçeveye oturtmaktadır. Yani bir anlamda, verimliliğin artırılması tek amaç olmamakla birlikte, iç kontrol sistemleri, verimliliğin artırılmasına yönelik sistemli bir araç olarak işlev göstermektedir.
PROAKTİF İÇ DENETİM VE DANIŞMANLIK
Organizasyonda bulunan iç kontrollerin etkinlik ve verimliliğini, Uluslar arası COSO İç kontrol prensipleri uyarınca değerlendirmek suretiyle, işletmenin vizyonuna, misyonuna, hedeflerine ve amaçlarına uygun dizayn edilip edilmediği, en önemlisi olası risklere karşı firmayı koruyup korumadığını değerlendirerek ve konu ile ilgili Yönetime bilgi sunarak destek olmayı amaçlamaktadır.
Tüm işletmelerde belirli ve işletmeye özgü iç kontrol sistemleri bulunduğu aşikârdır. Ancak çoğunlukla bu yapıların işletme büyüdüğünde dönüşemediğini ve firmadaki gelişmeye ayak uyduramadığını görmekteyiz. Bu durumun birçok nedeni olabilir. İşletmenin kurumsal bir yapısının olmamasından tutunda iç kontrollerin çalışanların tarz ve davranışlarından etkilenmesine kadar birçok neden sayılabilir. Bu yönden bakıldığında iç kontrol sisteminin mutlaka gözden geçirilerek yeni oluşan riskler karşısında sağlıklı olup olmadığı denetlenmelidir. Aksi halde işletme gelecekte önlem almadığı her risk için bir bedel ödemeye hazır olmalıdır.
PROAKTİF İÇ DENETİM VE DANIŞMANLIK
İş süreçlerinde konumlanmış olan iç kontrol yapılarını değerlendirerek eksiklikler ve buna bağlı olarak firmanın hangi risklere maruz kaldığı konusunda organizasyonu bilgilendirmektedir. Bunun yanında gereksiz ya da gereğinden güçlü iç kontroller konusunda da aktarım yaparak firmadaki kaynak kaybını azaltmakta ve tasarruf imkânı sağlanmasına yardımcı olmaktadır.
İç kontrol sisteminin kurulması ve yürütülmesi ve bu konunun çalışanlarca çok iyi bilinmesi yönetimin görevidir. Yönetim yapacağı işlemlerin düzgün ve sağlıklı bir şekilde yürütülmesini istiyorsa organizasyonun bu yönde bilinçlendirilmesini sağlaması gerekir.
PROAKTİF İÇ DENETİM VE DANIŞMANLIK
Öncelikle organizasyonlardaki iç kontrollerle ilgili farkındalığı arttıracak eğitimler düzenleyerek bu eksiği gidermeyi amaçlamaktadır. İhtiyaca uygun olarak farklılaşabilecek eğitim setimiz, uygulamaya dönük ve firmanın gelişmesine katkıda bulunacak bir düşüncede hazırlanmıştır.
Özel bazı iç kontrol eğitimleri şu şekilde sayılabilir.
- İç Kontroller ilgili Temel Kavramlar ve COSO Yaklaşımı
- İşletmede iç kontrol sisteminin kurulması ve yönetilmesi
- İç Kontrol ve Risk Yönetimi sistemi
